Boya Hataları 3 – Kırışma

Kuruma süresince hacimsel daralmaya uğrayan filmin üst bölümünde bulunan ve elastikiyetini yitirmiş ince bir tabakanın hacimsel daralmaya bağlı olarak kırışık bir görünüm alması sonucunda oluşur.

Kuruma süresince hacimsel daralmaya uğrayan filmin üst bölümünde bulunan ve elastikiyetini yitirmiş ince bir tabakanın hacimsel daralmaya bağlı olarak kırışık bir görünüm alması sonucunda oluşur. Üst katlardaki boyanın alt katlardan daha hızlı kuruması sonucunda oluşan dalgalı son kat yüzey görüntüsüdür. Bu problem daha çok sentetik sistemlerde görülür. Kusuru, filmin alt kısımlarında çözgen buharlaşması/çapraz bağlanma nedeniyle oluşan hacim daralmasıyla; filmin üst bölümündeki kısmen sertleşip esnekliğini yitiren ince bir tabakada, alt kısımlarda çapraz bağlanmaya katılmamış durumdaki oligomerlerin yüzeye göçü sonucunda oluşan hacim artışının eş zamanlı gerçekleşmesi yaratır.

boya-hatalari-3-kirisma-gorsel-2

Kırışma kusurunun ortaya çıkmasındaki önemli etkenler (a) hacimsel küçülmenin ölçüsü olarak hacimsel katı madde, (b) kuruma sürecinde yaş filmin viskozite değişimi, (c) buharlaşma hızıdır. Aşağıdaki şekilde erken yüzey polimerleşmesi yaşayan boya filminde kırışma kusurunun oluşum aşamalarını görmekteyiz.

boya-hatalari-3-kirisma-gorsel-3

Kırışma kusuru, hızlı yüzey kuruması yapan hava kurumalı sistemlerin kurutucu bileşimlerinin, derinlemesine kurumayı hızlandıran ikincil katalizörlerle (Zirkonyum, kurşun sabunları) dengelenmesi gibi boya filminde kimyasal kurumanın daha homojen olmasını sağlayacak önlemlerle çözümlenebilir.

NEDENLER

Kuruma yatkınlığı yüksek yağlarla modifiye edilmiş alkit sistemler yanlış olarak yalnızca kurutucularla katalizlendiğinde veya melamin formaldehit reçinesi ile çapraz bağlanan fırın kurumalı boyalar, raf ömürlerinin uzaması için yanlış olarak, uçuculuğu yüksek aminlerle stabilize edildiğinde filmin alt bölümleri henüz akışkanken yüzeyde hızlı çapraz bağlanmaya bağlı olarak esnekliği azalmış bir kabuk oluşur.

  • Sonkat boya veya verniğin çok kalın uygulanması,
  • Uygun astar boya yada dolgu verniği kullanılmamış olması,
  • Yetersiz flash-off sürelerinin verilmesi sebebiyle yeterince kurumamış – kürlenmemiş boya veya vernik üzerine uygulama yapılması,
  • Uygun olmayan tiner kullanılması,
  • Birbiri ile uyuşmayan boyaların üst üste uygulanmasI,
  • Uygun olmayan ortam koşulları (çok sıcak ortamda boyama yapmak),
  • Uygulama yapılacak yüzeydeki malzeme tamamen sertleşmiş olması,
  • Boya altı astarının zayıf performanslı olması ve üzerine uygulanan boya ile kırışma yapması,
  • Sentetik , termoplastik ,selülozik gibi yüzeylere izolasyon yapılmadan akrilik boya uygulanması,
  • Akrilik astara uygun harterin kullanılmaması ve astarın solvent testinin yapılmaması,
  • Ortamda aşırı solvent buharının bulunması.

ÖNLEMLER

  • Ürün için tavsiye edilen  sertleştirici ve tiner kullanılmalıdır,
  • Yağ giderme ve zımpara aşamalarında yüzeyin tam olarak sertleştiğine emin olunmalıdır,
  • Önerilen flash-off sürelerine uyulmalı ve hava sirkülasyonunun yeterli olmasına dikkat edilmelidir,
  • Doğru sprey tekniği uygulanarak önerilen sayıda kat uygulanmalı ,kalın uygulamalardan kaçınılmalıdır,
  • Boya altı ürünlerinin solventlere karşı dirençli ve sağlam olması gereklidir,
  • Uygun kurutma koşulları temin edilmelidir (çok sıcak olmayan ortam),
  • Kuvvetli çözgenlere sahip ikinci kat uygulamalarından kaçınılmalı, uygulama zorunluysa az çözgen içeren uygulamalar tercih edilmelidir.

ONARMA

  • Boya filminde kimyasal kurumanın daha homojen olmasını sağlayacak önlemlerle çözülebilir. Örneğin, hızlı yüzey kuruması yapan hava kurumalı sistemlerin kurutucu bileşimlerinin, derinlemesine kurumayı hızlandıran ikincil katalizörlerle dengelenmesi; melamin formaldehit kürlendirmeli hava kurumalı boyalarda raf ömrünü uzatmak için trietilamin yerine daha az buharlaşıcı aminlerin ya da kuanter amonyum tuzlarının kullanılması; pigmentli UV sistemlerinde foto başlatıcıların yüzey etkinliğini dengelemek için oksijen inhibisyonunun mümkün kılınması sorunun ortaya çıkmasını önleyebilen önlemlerdir.
  • Kırışma, hızlı yüzey kuruması yapan hava kurumalı sistemlerin kurutucu bileşimlerinin derinlemesine kurumayı hızlandıran ikincil katalizörlerle (Zirkonyum, kurşun sabunları) dengelenmesi gibi boya filminde kimyasal kurumanın daha homojen olmasını sağlayacak önlemlerle çözümlenebilir
  • Son katlar altına uygun dolgu veya astar kullanılmalı, özellikle poliüretan ve akrilik sistemler altına kesinlikle kaliteli ve doğru uygulanmış poliüretan, akrilik veya polyester dolgu ve astar kullanılmalıdır.
  • Kırışma –zemini oynatma az ise iyice kurutma yapılmalı ve problemli yüzeyler 400–600 numaralı zımpara ile zımparalanarak tekrar bir kat boya atılmalı, kırışma-zemini oynatma fazla ise kimyasal (boya sökücü) veya fiziksel (kumlama) bir yöntemle yüzeydeki boya tamamen uzaklaştırılarak tekrar boyama yapılır.
KAYNAKLAR

1. Kansai Altan, Kabarma ve Kırışma, Erişim tarihi: 30 Haziran 2016 http://www.kansaialtan.com/icerik/kabarma-ve-karisma_240
2. Sanart Boya, Boya Hataları, Erişim tarihi: 30 Haziran 2016 http://www.sanartboya.com/boyaHatalari.swf
3. MEGEP (2012), Boya Kusurları, Erişim tarihi: 30 Haziran 2016 http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Boya%20Kusurlar%C4%B1.pdf
4. Detay Quality, Boya Hataları, Erişim tarihi:30 Haziran 2016  http://www.detayquality.com/teknik/10.pdf