Kuru film kalınlığı ölçüm cihazları Tip 1 ve Tip 2 diye ikiye ayrılır. Tip 1; manyetik çekme ölçüm cihazlarını temsil ederken, Tip 2; elektronik ölçüm cihazlarını temsil etmektedir. Bu Tip 2 ölçüm cihazları kullanımı daha kolay, daha hızlı ve daha doğru sonuçlar verdiğinden daha çok tercih edilmektedir.

Manyetik Çekme Ölçüm Cihazı

Elektronik Ölçüm Cihazı

Manyetik çekme ölçüm cihazlarının doğruluğunun doğrulanmasında kullanılabilecek iki tip boya/kaplama kalınlığı standardı vardır. Bunlardan biri, Ulusal Standartlar ve Teknoloji Kurumu (NIST) tarafından imal edilmektedir. Bu standartlar, bilinen krom kalınlığını içeren çelik blokları içermektedir. Krom manyetik olmadığından, bir DFT ölçüm cihazı ile boya/kaplama kalınlığı olarak okunur.

İkinci standart türü ise tescilli standartlardır (örneğin KTA boya/kaplama kalınlık standartları). Bu standartlar, krom tabaka yerine küçük çelik kuponlara kalıcı olarak eklenen plastik filmler (çeşitli kalınlıklarda) içermektedir. Bir KTA standardı setinde 5 farklı levha, NIST standartlarında ise 4 ya da 5 levha vardır.

Plastik Ayar Pulları

Standart Bloklar

Yanlış cihaz ölçümlerinden kaçınmak için çok katlı sistemlerde, yalnızca son kattan sonra değil her kat uygulamasından sonra, boya/kaplama kalınlığı ölçümleri alınmalıdır.

Standarda uygun olacak olan cihaz için, cihaz ile ölçülen ortalama kalınlık standart kalınlığın ±%6’sı dahilinde olmalıdır. Eğer 10 millik referans standart üzerinde ölçülen ortalama kalınlık 9.4 mil ile 10.6 mil arasındaysa, okumanın referans standart ile tamamen eşleşmemesine rağmen ölçüm cihazı doğru olarak düşünülür. 9.4 millik minimum değer, 10 mil eksin 10 milin %6’sı olarak; 10.6 milin maksimumu, 10 artı 10 milin %6’sı olarak hesaplanır.

Cihaz doğruluğunun pürüssüz çelik üzerinde doğrulanması nedeni ile pürüzlendirilmiş yüzeyin (örneğin aşındırıcı kumlama ile temizlenmiş) boya/kaplama kalınlığı ölçüm cihazı üzerindeki etkisini belirlemeniz gerekecektir. Bu, baz metal okuması ya da BMR olarak anılır. BMR yüzey profili tepeleri üzerindeki doğru boya/kaplama kalınlığını belirlemek için boya/kaplama kalınlığı ölçümlerinden çıkartılan bir düzeltme faktörüdür.

ÖNEMLİ: Burada yüzey profilini ölçmüyorsunuz daha ziyade yüzey pürüzlülüğünün boya/kaplama kalınlığı ölçme cihazı üzerindeki etkisini ölçüyorsunuz. İkisi arasında bir bağlantı yoktur. BMR bir boya/kaplama kalınlığı ölçüm cihazı üzerindeki bu yüzey profilinin etkisi iken, yüzey profili “toplam tepe vadi derinliğidir”.

Hazırlanmış yüzey üzerinde minimum on okuma alın (tercih edilen on iki okuma) ardından bu okumaların ortalamasını alın. Matematik ortalama, BMR’dir. BMR sabit olarak düşünülür ve yalnızca proje başlangıcında ölçmeniz gerekir. BMR, aynı ya da benzeri kumlama temizleme ekipmanları ve aşındırıcı boyutu ile tipi kullanıldığı sürece ve yüzeyin kendisi aynı olduğu sürece önemli bir değişiklik göstermeyecektir.

Örnek Baz Metal Okumaları (mil)

Eğer doğruluğu doğrulama işlemi ASTM D7091’e uygun bir şekilde gerçekleştirilirse, plastik ayar pulları kullanılabilir. Düşük veya yüksek set olarak, iki farklı KTA plastik ayar pulları seti vardır. Plastik ayar pulu seçildiğinde ve çelik üzerine yerleştirildiğinde, cihaz mıknatısı ve çelik arasında bilinen bir boşluk oluşturur. Her ayar pulunun kalınlığı ve buna karşılık gelen rengi, aşağıda belirtilmektedir.

Ölçmeyi beklediğiniz boya/kaplama kalınlığına yakın olan bir ayar pulu seçin. Ardından tahmin edilen boya/kaplama kalınlığından daha düşük ve daha yüksek bir tanesini seçin. Bu, cihaz doğruluğunu doğrulamak için size bir kalınlık aralığı verecektir. Yüksek ve düşük setlerde temin edilemeyen bir ayar pulu kalınlığına ihtiyacınız varsa, ihtiyaç duyduğunuz kalınlığı oluşturmak için iki ya da daha fazla ayar pulunu istif edin. Örneğin eğer 7 mil kalınlığında doğruluğu doğrulamak isterseniz, 5 mil (mavi) ie 2 mil (kırmızı) bir ayar pulunu istifleyin. Ayar pulunu/pullarını, pürüssüz çelik yüzeyin üstüne yerleştirin. Ayar pulları aletin mıknatısı ile temas ettirilir ve teması kesene dek kadran yavaşça geri çekilir. Cihaz okumasının belirtilen aralıklarda olup olmadığı kontrol edilir.

Elektronik boya/kaplama kalınlığı ölçme cihazı kullanıyorsanız, hem cihazın doğruluğunu doğrulayın hem cihazı ayarlayın. Çelik üzerinde boya/kaplama kalınlığını ölçecekseniz, NIST izlenebilir levhalar ya da diğer boya/kaplama kalınlığı standartları kullanılabilir. Eğer boya/kaplama kalınlığı standartlarının kullanımını seçerseniz standartları plastik ayar pulları ile değiştirin. Eğer boya/kaplama kalınlığı standartlarını kullanıyorsanız, BMR okumanız ve boya/kaplama kalınlığı ölçümlerinden çıkarmanız gerekir.

Elektronik ölçme cihazları tek nokta ya da iki nokta prosedürü ile ayarlanabilir. Eğer bir prosedür belirtilmezse, ilk olarak bir noktalı yöntemi kullanın. Eğer tek noktalı bir ayarlama gerçekleştirdikten sonra cihazın pul ya da blokların kalınlığını doğru okumadığını tespit ederseniz, iki noktalı yöntemi kullanmanız gerekecektir.

Örneğin iki noktalı yöntemi gerçekleştirmek istediğinizde; biri tahmin edilen boya/kaplama kalınlığından daha düşük diğeri ise daha yüksek olan iki ayar pulu ya da blok seçin. Bunları hazırlanan metal yüzeyin üzerine yerleştirin. Ölçüm cihazını açın. Menüden önce “Cal Settings” (Kal Ayarları)seçeneğini, ardından “2 Pt Adjust” (2 Pt Ayarla) seçeneğini seçin. Cihaz almak istediğiniz “1.nokta” okumaları sayısını soracaktır. “+” butonuna birkaç kez basarak, almak istediğiniz okuma sayısını girin. Daha sonra alet probunu seçtiğiniz iki ayar pulu kalınlığından düşük olanın üzerine yerleştirin ve cihazı sabit tutun. Ekrandaki gösterge, probu ne zaman alacağınızı ne zaman yerleştireceğinizi gösterecektir. Cihaz iki kez bipleyecek ve ölçüm alındığında yeşil LED yanıp sönecektir.

Tüm ”1.nokta” okumaları alındıktan sonra ortalama değer görüntülenecektir. Eğer değer kabul edilebilir ise orta butona basın. Cihaz almak istediğiniz “2.nokta” okumaları sayısını soracaktır. 2.nokta okumaları da aynı şekilde alındıktan sonra ortalama değer görüntülenecektir. Değer kabul edilebilirse orta butona basın. İki noktalı ayarlamayı gerçekleştirmiş bulunmaktasınız daha sonra cihazın daha yüksek ya da düşük ayar pulları üzerine yerleştirerek ayar pulu kalınlığını doğru bir şekilde ölçtüğünü doğrulayın. Her ayar pulu üzerinde birkaç okuma alın. Cihaz, özellikle de ayar pulunun altındaki metal yüzey pürüzlendirilmişse doğru ayar pulu kalınlığını göstermeyebilir. Görüntülenen değer hedef kalınlığın 0.3 mil aralığında ise, cihaz ayarlanmış olarak ele alınır ve boya/kaplama kalınlığını ölçmeye hazırdır.

KAYNAKLAR:
1. KTA University, Measuring Dry Film Coating Thickness According to SSPC-PA 2, Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016, https://ktauniversity.com/dry-film-coating-thickness-sspc-pa-2/
2. Paint Square, Calibration Terms for Thickness Gauges, Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016, http://www.paintsquare.com/library/articles/metalfin_measurement_terms2.pdf