Alüminyum ve alaşımlarının kaynak ve lehimlenebilme kabiliyetlerinin oldukça düşük olduğu bilinmektedir. Gerek kaynak gerekse lehimleme güçlüğü alüminyumun yüzeyinde kolayca oluşan ve yüksek sıcaklıkta ergiyen alüminyum oksit tabakası ve alüminyumun ısıl iletkenliğinin yüksek olmasına bağlanmaktadır. Kaynaklanabilirlik konusunda çalışmalar olsa da, özellikle düşük sıcaklılarda malzemenin özelliklerini bozmadan yapılan kaynak ve lehimlenebilirlik konusunda herhangi bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof.Dr. Mehmet Eroğlu tarafından geliştirilen Zn-Al esaslı alaşım, hem kaynak hem de lehimlemede oldukça başarılı sonuçlar vermiştir. Geliştirilen bu alaşımlı çubukla yapılan bağlantının mekanik test sonuçları da oldukça tatminkardır. Yapılan kaynaklı bağlantılarda 340 MPa çekme dayanımı ve 93 Brinell sertliğe ulaşılmıştır. Yine düşük alaşımlı bir alüminyum alaşımının yüzeyine yapılan tek paso kaynak işleminin makro ve mikro yapı resimleri Şekil 1’de gösterilmiştir. Bu resimlerinden de görüleceği gibi kaynak metaliyle alüminyum arasında oldukça iyi bir geçiş gerçekleşmiştir. Geliştirilen alaşımın en önemli özelliği 380 ^oC gibi düşük sıcaklıkta ergimesidir. Geliştirilen bu alaşımlı çubuğun aşağıda belirtilen uygulamalarda rahatlıkla kullanılabileceği görülmektedir.

• Motorlar, dişli kutuları gibi otomobil parçalarında
• Motorsiklet parçalarında
• Deniz taşıtlarında
• Alüminyum radyatörlerde
• Yapı işlerinde kullanılan alüminyum parçalarda
• Antenlerde
• Prototip parça üretim çalışmalarında
• Bakır, bronz ve pirinç kaynağında
• Havacılıkta

Şekil 1. Geliştirilen düşük ergime sıcaklığına sahip alaşımla yüzeye kaynak ağzı açmaksın yapılan kaynağın a) makro ve b) optik mikroskop mikroyapı görüntüleri.

Prof. Dr. Mehmet EROĞLU (mehmeteroglu644@gmail.com)